tháng 10 31, 2025
Trong nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump (2017–2020), xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Hoa Kỳ đối mặt với một bức tranh kinh tế phức tạp, được định hình bởi chính sách bảo hộ "Nước Mỹ trên hết" (America First) và cuộc Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung.
Mỹ luôn là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch duy trì ở mức cao (trung bình khoảng 1,5 - 2,1 tỷ USD/năm trong giai đoạn này). Tác động của nhiệm kỳ này mang tính hai mặt: vừa mở ra cơ hội lịch sử từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, vừa phải đối mặt với thách thức phòng vệ thương mại gay gắt.
1. Cơ hội (Opportunities) 🚀
Cơ hội lớn nhất cho thủy sản Việt Nam trong nhiệm kỳ Tổng thống Trump đến từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung leo thang:
Dịch chuyển Chuỗi cung ứng (Supply Chain Shift): Khi chính quyền Trump áp thuế cao lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm cả thủy sản (như cá rô phi, một số loại tôm), Trung Quốc buộc phải giảm xuất khẩu sang Mỹ.
Trở thành Nguồn cung Thay thế: Điều này tạo ra một "cửa sổ vàng" để Việt Nam, với vai trò là một nhà cung cấp lớn, bước vào lấp đầy khoảng trống thị trường. Các mặt hàng chủ lực như tôm và cá ngừ của Việt Nam đã tận dụng tốt cơ hội này để gia tăng thị phần và kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ.
Tăng cường Vị thế Xuất khẩu: Bối cảnh thương mại toàn cầu hỗn loạn đã thúc đẩy các nhà nhập khẩu Mỹ đa dạng hóa nguồn cung, giúp củng cố vị thế của Việt Nam như một đối tác đáng tin cậy.
2. Thách thức (Challenges) 🚧
Mặc dù có cơ hội lớn, chính sách bảo hộ của ông Trump đã gia tăng áp lực và rào cản đối với ngành thủy sản Việt Nam:
Rào cản Phòng vệ Thương mại:
Thuế Chống bán phá giá (AD) và Chống trợ cấp (CVD): Các vụ kiện thương mại vẫn tiếp diễn và thậm chí bị siết chặt hơn. Đặc biệt, mặt hàng cá tra (Pangasius) Việt Nam phải đối mặt với mức thuế AD và CVD rất cao, khiến kim ngạch xuất khẩu cá tra sang Mỹ bị sụt giảm mạnh (giảm tới 48% trong năm 2019 so với 2018).
Áp lực đối với Tôm: Mặc dù tôm Việt Nam được hưởng lợi từ việc Trung Quốc bị áp thuế, nhưng vẫn phải đối mặt với các vụ kiện AD và các áp lực về giá từ các đối thủ cạnh tranh khác như Ấn Độ, Ecuador.
Rào cản Kỹ thuật và Quy định mới:
SIMP và MMPA: Hoa Kỳ áp dụng các quy định nghiêm ngặt như Chương trình Giám sát Nhập khẩu Thủy sản (SIMP) và Luật Bảo vệ Động vật có vú biển (MMPA). Việc tuân thủ các quy định này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư lớn vào công nghệ, quản lý chuỗi cung ứng và chứng minh tính bền vững, gây tốn kém chi phí và thời gian.
Nguy cơ Né thuế: Sự gia tăng của chiến tranh thương mại cũng đi kèm với nguy cơ hàng hóa từ Trung Quốc có thể "đội lốt" xuất xứ Việt Nam để né thuế Mỹ. Điều này đe dọa trực tiếp đến uy tín của thủy sản Việt Nam và tiềm ẩn nguy cơ bị Mỹ áp dụng các biện pháp trừng phạt thương mại toàn diện hơn trong tương lai.
Tóm lại, trong nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Mỹ phải thực hiện một cuộc cân bằng phức tạp: tận dụng tối đa cơ hội từ cuộc chiến thương mại, đồng thời chủ động đối phó và thích ứng với các rào cản bảo hộ thương mại và tiêu chuẩn kỹ thuật ngày càng cao.
